Russische overwinningssymboliek: een korte geschiedenis van het St. Jorislintje

 Wie zich in de aanloop naar 9 mei in Rusland bevindt, kan er bijna niet omheen: het lintje met daarop twee oranje en drie zwarte strepen. In de dagen voor de Dag van de Overwinning, waarin de overwinning op Nazi-Duitsland wordt herdacht, wordt dit St. Jorislintje (Георгиевская лента) door vrijwilligers uitgedeeld aan wie maar wil. Bij metrostations, in boekwinkels, bij postkantoren: overal liggen stapels van deze lintjes of worden deze uitgedeeld door vriendelijk glimlachende dames.

Dankzij de populariteit van het lintje zou je vermoeden dat het hier gaat om een traditie die al bestaat sinds de Tweede Wereldoorlog zelf. De geschiedenis van het lintje gaat echter nog verder terug en is redelijk opvallend: het lintje droeg niet altijd dezelfde naam en werd ook lang niet altijd gebruikt als eerbetoon aan strijders tégen het fascisme en vóór het communisme.

Elista, de boeddhistische schaakhoofdstad

(Uit de 'archieven'. Dit stuk heb ik geschreven voor het tijdschrift van SIB-Leiden op verzoek van een vriend. Het stukje is gepubliceerd in SIB-Atlas, december 2013)

Aan de oostgrens van Europa, nabij de Russische stad Astrakhan en de monding van de rivier de Wolga, aan de Kaspische Zee, ligt de republiek Kalmykië. Dit republiekje, dat voornamelijk uit steppeland en woestijn bestaat, is onderdeel van de Russische Federatie en is de enige boeddhistische republiek op het Europese continent. Het is in de hoofdstad Elista dan ook in geen enkel opzicht opmerkelijk dat een typisch Leninbeeld een plein moet delen met één of meerdere boeddhistische tempels. Elista is met haar ongeveer 104 duizend inwoners de grootste stad van de arme republiek en staat niet alleen bekend om haar tempels, maar ook heeft zij naam gemaakt als aspirant wereldschaakhoofdstad.