De Moskouse metro is een
wonderlijk iets. Ik raad iedereen aan om minstens één keer in zijn of haar
leven af te dalen in dat onvoorstelbare tunnelnetwerk om met een treintje onder
de grond van de ene kant van de stad naar de andere te zoeven.
Reeds in tsaristische tijden
werden plannen gesmeed om Moskou van een metronetwerk te voorzien. De plannen voorzagen
in een ondiepe ondergrondse en hier en daar zelfs bovengronde metro, die zelfs
het Rode Plein zou doorkruisen. Na goedkeuring door de Doema gooiden de Eerste
Wereldoorlog en de Russische Burgeroorlog roet in het eten en het zou
uiteindelijk duren tot de Stalintijd voor er daadwerkelijk een schop in de
grond werd gezet. Stalin, die de Russische bevolking wilde tonen dat zij een
daadwerkelijk stralende toekomst tegemoet gingen onder het gesternte van het
communisme, investeerde in enkele grootse architecturele projecten, waar de
metro er één van was.
Zo geschiedde het dat in
1935 de Moskouse metro operationeel werd. Wat aanvankelijk begon als één
metrolijntje van 11 km en 13 stations is tegenwoordig uitgegroeid tot een
complex geheel van 12 lijnen (plus een monorail en een aan het metronet
aangesloten ringlijn van de spoorwegen), met 313 km aan spoor en 188 stations
in 2012 (dank u, wikipedia).
 |
| De eerste stations van de Moskouse metro |
De fascinatie voor de metro is aanzienlijk. Op youtube zijn allerhande filmpjes te vinden waarop enthousiastelingen hele trajecten met de metro op film vastleggen. Daarnaast zijn er filmpjes uit de metro van een heel andere aard die juist ongein in de metro vastleggen, zoals dit filmpje waarin een jongen op een brandblusser door een wagon vliegt.
Interesse en fascinatie voor
de metro bestond ook al in het Sovjettijdperk. Daarvan getuigt de mooie
handgetekende diafilm Про туннель и про метро (“Over de tunnel en over de metro”) uit
1972, gemaakt door studio Диафильм (Diafil’m), waar ik recentelijk via via op stuitte.
In de diafilm zien we
allereerst een korte geschiedenis van de metro, die begint in Londen. De steden
worden alsmaar groter en drukker, maar onder de grond is nog ruimte en zo waren
het de Londenaren die als eerste een ondergrondse spoorweg aanlegden. Door
slechte luchtcirculatie en het gebruik van motoren die draaiden op fossiele
brandstoffen was een ritje met de metro echter verstikkend, zo vertelt de film.
Op de volgende dia springen we vooruit naar de Sovjettijd en de komst van
elektriciteit: de metro is nu aangenaam en comfortabel en te vinden in een
groot aantal steden in de Sovjet-Unie, zoals Moskou, Leningrad, Kiev, Tbilisi
en Bakoe, aldus de dia. Er wordt daarna verteld over de bouw van zo’n metro,
waarbij we mijnwerkers aan het werk zien en tijdens hun lunch, waar ze
koteletten en soep eten en onderwijl “vertellen over verschillende voorvallen
die zij tijdens hun werk hebben meegemaakt”.
Helemaal aan het eind van de
diafilm worden we door de verteller meegenomen naar de Moskouse metro van 1972
en maken we een ritje.
“Een bekende van ver hier
vandaan kwam een keer bij me op bezoek. Ik ontmoette hem op het station. Naast
het spoorwegstation brandt de letter “M”: de metro.”
“We gingen naar binnen, wierpen
wat stuivers in de automaat en gingen naar beneden op de roltrap, dat is een
trap die uit zichzelf beweegt: wij stonden stil en de trap vervoerde ons.”
“In het treintje vroeg mijn
vriend me: “Moeten we ver?” “Naar het andere eind van de stad,” antwoord ik, “voorbij
de Moskva-rivier.”
“Uit zichzelf gaan de deuren
open: een station. “Zijn we al voorbij de Moskva-rivier? Dat had ik nog
geeneens gemerkt,” zegt mijn vriend verbaasd.
“Niemand had dat opgemerkt,
omdat de tunnel diep onder de rivier ligt. En misschien voer juist op datzelfde
moment een stoomboot boven ons voorbij.”
“De roltrap droeg ons naar
boven. Daar stonden huizen, reden auto’s en wandelden mensen op straat. En het
was voor niemand benauwend, omdat in de diepe tunnels de treinen van de metro zich
voortjoegen naar alle uiteinden van de stad.”
De gehele film is te bekijken op http://diafilmy.su/2210-pro-tunnel-i-pro-metro.html
De gehele film is te bekijken op http://diafilmy.su/2210-pro-tunnel-i-pro-metro.html
Geen opmerkingen:
Een reactie posten