Минск: Современный Советский Город

Minsk: De moderne Sovjetstad

Minsk is werkelijk een stad met twee gezichten: de stad is enerzijds een moderne Oost-Europese stad, vergelijkbaar met steden als Kiev, Vilnius en Warschau, maar anderzijds staat zij nog met één been in haar communistische verleden.

Minsk is vergelijkbaar met Kiev en Warschau als je kijkt naar het “ramkoerskapitalisme”. Net als Polen en Oekraïne, stapte Wit-Rusland begin jaren ’90 in één stap over op het kapitalisme. Dit resulteerde in een enigszins ongecontroleerde privatisering en ongelooflijk dynamische markt. In het straatbeeld zie je hier dus ook enorme reclameborden voor veel verschillende en uiteenlopende zaken: van BelCom (staatstelecommunicatiebedrijf) tot Sosedi (supermarktketen), ze hebben allemaal wel ergens in de stad een billboard of een affiche in de metro. De metrotreinen zijn welhaast helemaal behangen met reclames!

Daarnaast heeft de “verwestering” van het land ook veel buitenlandse producten naar Wit-Rusland gebracht. In de lokale buurtsuper vind je dan ook naast lokale merken als “Darida” ook gewoon Danone en staat in onze koelkast een pelmenisaus van het oer-Hollandse Calvé :P Opgemerkt dient wel te worden dat deze merken altijd veel duurder zijn dan de lokale merken, hetgeen logisch is, gezien de wisselkoers!

Nog meer Hollandse waar: "Jacks uit Holland" 

Wanneer je door het centrum loopt, zie je de rare hybride van Westerse en Sovjet-stad die wij Minsk noemen. Het centrum is druk: langs de brede vier- of vijfbaansstraten haasten mensen zich naar hun werk, of zijn aan het winkelen. Sommige mensen hangen juist maar wat rond in de parkjes die langs sommige wegen aan zijn gelegd. En in de Улица Карла Маркса (Karl Marxstraat) zijn ’s weekends veel terrasjes en straatartiesten.

Karl Marxstraat

Echter: dit beeld is niet overal in de stad zo! Langs één van de hoofdstraten van de stad, de Boulevard v/d Onafhankelijkheid, staan louter statige, Stalinistische gebouwen. De vijfbaansweg is altijd druk met verkeer en telt misschien maar vier terrasjes. De mensen lopen gehaast langs deze straat, die halverwege het centrum gedomineerd wordt door een oranje/geel gebouw: het hoofdkwartier van de Wit-Russische geheime dienst.

Niet ver van dit gebouw vandaan ligt één van de belangrijkste pleinen van de stad: het Plein v/d Onafhankelijkheid. Vroeger heette dit het Leninplein en de metrohalte aldaar heet nu nog steeds zo (alhoewel ik in een metrotrein zag dat iemand de naam van deze halte weggekrast had). Het plein is groot en leeg en rondom het plein staan – op één kerk na – alleen maar dezelfde statige Stalinistische gebouwen. Het rechthoekige plein wordt aan de zuidkant gedomineerd door de pedagogische faculteit van de Staatsuniversiteit en het daarnaast gelegen parlementsgebouw van Wit-Rusland. Dit enorme, blokkige gebouw beslaat de hele zuidwestkant van het plein. Voor het gebouw staat nog altijd een beeld van Lenin.

Grappig om op te merken is overigens dat onder dit Sovjetplein een typisch kapitalistisch object ligt: een winkelcentrum van drie verdiepingen, dat zich over de volledige oppervlakte van het plein uitstrekt!

Parlementsgebouw

Daarnaast resteren uit de Sovjettijd nog vele parken en andere plekken van ontspanning. Dit is ook in Kiev nog te zien, overigens. In Minsk liggen enkele grote parken, waarvan Парк Челюскинцев de oudste is (jaren ’30). In dit park vind je uitgestrekte wandelpaden, restaurantjes, een plaats waar de hele tijd ouderen zitten te schaken, draaimolens en zelfs een achtbaan!

Wat het straatbeeld verder nog terugwerpt in de Sovjettijd, is de overdosis aan agenten en militairen. Het is hier niet vreemd om over straat groepen soldaten of agenten te zien lopen. In de metro zag ik een keer zelfs hoe een hele wagon volgestouwd zat met soldaten!

Daarnaast hangen tussen de vele reclames ook nog altijd grote borden met daarop teksten, die je in Nederland waarschijnlijk nooit zou zien. “Ik houd van Wit-Rusland” met daarbij een grote foto van een bos. “Ik ben trots op mijn zoon”, geïllustreerd door een oud vrouwtje met haar zoon, die in een uniform van de милиция (militie) is afgebeeld. “Voor het volk, voor Wit-Rusland!” met een foto van een meisje in traditionele klederdracht. Enz. enz. Op het Jakob Kolasplein staat zelfs een televisiemonitor waarop constant een filmpje wordt getoond: men toont agenten, soldaten, straatwerkers etc. met teksten als “de verdediging van ons land”, “onderhoud van wegen” etc. Dit geheel wordt afgesloten met de tekst “dit alles kan mogelijk worden gemaakt, door je belastingen te betalen”.

Een stad met twee gezichten dus. Zeer opmerkelijk! Beide gezichten hebben goede kanten en beiden hebben slechte kanten. Welke je nou zwaarder laat wegen, is aan jezelf!